Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ) είναι η κατάσταση κατά την οποία μέρος του περιεχομένου του στομάχου γυρνά πίσω προς τον οισοφάγο (τον σωλήνα που ξεκινά από τον λαιμό και καταλήγει στο στομάχι), προκαλώντας φλεγμονή (οισοφαγίτιδα), αντί να προχωρήσει φυσιολογικά προς το λεπτό έντερο.
Αποτελεί μία από τις πιο κοινές παθήσεις του πεπτικού συστήματος και εμφανίζεται με την ίδια συχνότητα σε άνδρες και γυναίκες. Όταν παρατηρούνται συχνά επεισόδια, τότε αντιμετωπίζεται ως χρόνια νόσος.
Μεταξύ του οισοφάγου και του στομάχου βρίσκεται μία βαλβίδα (γαστροοισοφαγική βαλβίδα) η οποία ανοίγει-χαλαρώνει κατά την πρόσληψη τροφής, επιτρέποντας την ομαλή και φυσιολογική ροή της προς το στομάχι και το λεπτό έντερο και στη συνέχεια κλείνει ώστε να τα γαστρικά υγρά να μην γυρίσουν πίσω στον οισοφάγο. Όμως, όταν η βαλβίδα δεν λειτουργεί σωστά (μπορεί να συνυπάρχει διαφραγματοκήλη), τα γαστρικά υγρά γυρίζουν πίσω στον οισοφάγο, προκαλώντας ενοχλητικά και σε ορισμένες περιπτώσεις επώδυνα συμπτώματα.
Ποια είναι τα συμπτώματα
Τα κυριότερα συμπτώματα της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης περιλαμβάνουν:
- Κάψιμο στο στήθος (καούρα)
- Πόνο στο στήθος
- Κάψιμο στον λαιμό ή όξινη γεύση στο στόμα
- Δυσκολία στην κατάποση – αίσθημα τροφής στον λαιμό
- Ανεξήγητος ξηρός βήχας
- Κακή αναπνοή
Η καούρα αποτελεί το βασικό σύμπτωμα της παλινδρόμησης των γαστρικών υγρών. Πρόκειται για μία επώδυνη αίσθηση καψίματος στο στήθος, που μπορεί να προκύψει οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας, μπορεί να είναι πιο επιβαρυμένη όμως μετά από γεύμα ή όταν ξαπλώνετε.
Παράγοντες κινδύνου
Η διατροφή αποτελεί έναν βασικό παράγοντα κινδύνου για εμφάνιση και/ή επιδείνωση των συμπτωμάτων της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης. Κυριότερα, τα τηγανητά, η σοκολάτα, οι λιπαρές τροφές, τα καρυκεύματα, οι καυτερές τροφές, το αλκοόλ, ορισμένα όξινα φρούτα και χυμοί (όπως το γκρέιπφρουτ) και ο καφές μπορούν να προκαλέσουν και να επιβαρύνουν περαιτέρω τα συμπτώματα της παλινδρόμησης.
Επιπλέον, άλλοι παράγοντες κινδύνου αποτελούν:
- Το κάπνισμα
- Το άγχος και το στρες
- Η εγκυμοσύνη
- Αυτοάνοσα νοσήματα, τα οποία επηρεάζουν τη χαλαρότητα του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα
- Αυξημένο σωματικό βάρος.
Ποια φάρμακα είναι αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της παλινδρόμησης
Προκειμένου να ανακουφιστεί κανείς από τα συμπτώματα της παλινδρόμησης, μπορεί να λάβει αντιόξινα, αναστολείς αντλίας πρωτονίων και αναστολείς ισταμίνης ΙΙ, τα οποία ελαττώνουν το οξύ που παράγεται στο στομάχι, με διαφορετικούς μηχανισμούς. Επιπλέον, ο ιατρός μπορεί να συστήσει τη λήψη φαρμάκων προληπτικά πριν τα γεύματα για την προστασία του στομάχου (γαστροπροστασία). Ο ειδικός γαστρεντερολόγος γνωρίζει ποια είναι η αποτελεσματικότερη προσέγγιση ανάλογα την περίπτωση.
Πώς γίνεται η διάγνωση
Ο γαστρεντερολόγος θα λάβει πλήρες ιστορικό και θα προχωρήσει σε κλινική εξέταση. Η γαστροσκόπηση μπορεί είναι απαραίτητη για την επιβεβαίωση της διάγνωσης, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν η γαστροοισοφαγική βαλβίδα δεν κλείνει επαρκώς. Επιπλέον, θα ελεγχθεί ο βλεννογόνος του οισοφάγου, για πιθανή δημιουργία φλεγμονής και ενδεχομένως να χρειαστεί λήψη βιοψίας.
Πότε πρέπει να επισκεφθώ τον γαστρεντερολόγο
Τα συμπτώματα σε πολλές περιπτώσεις είναι διαχειρίσιμα από τους ασθενείς, με απλή αλλαγή των διατροφικών συνηθειών ή με τη λήψη κατάλληλων φαρμάκων. Ωστόσο, όταν πρόκειται για νόσο από γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, δηλαδή τα επεισόδια είναι περισσότερα από 2-3 την εβδομάδα, η επίσκεψη στον γαστρεντερολόγο είναι απαραίτητη, προκειμένου να αποφευχθεί η ανάπτυξη έλκους ή προκαρκινικών βλαβών.
Η επίσκεψη στον γαστρεντερολόγο είναι επιβεβλημένη, όταν:
-
- Τα συμπτώματα είναι επώδυνα και δεν ανακουφίζονται με αλλαγές στην διατροφή ή με αντιόξινα
- Διαρκούν για μεγάλο χρονικό διάστημα
- Υπάρχει απώλεια βάρους
- Έχετε κενώσεις ή έμετο με αίμα
- Αισθάνεστε πόνο στο στήθος
- Υπάρχει πόνος και αίσθημα πνιγμού κατά την κατάποση