Η ελκώδης κολίτιδα και η νόσος του Crohn αποτελούν ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου (ΙΦΝΕ), οι οποίες εντοπίζονται στο παχύ έντερο και σε ολόκληρο τον πεπτικό σωλήνα αντίστοιχα. Πρόκειται για 2 από τις πιο κοινές παθήσεις του πεπτικού, μπορούν να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε ηλικία, ενώ παρουσιάζουν αρκετά παρόμοια συμπτώματα.
Οι σημαντικότερες διαφορές τους έγκειται στην θεραπευτική προσέγγιση, η οποία είναι εξατομικευμένη και στηρίζεται στην σωστή διάγνωση, που τίθεται από έμπειρο γαστρεντερολόγο.
Τι προκαλεί την ελκώδη κολίτιδα και τη νόσο του Crohn
Προς το παρόν η αιτία που οδηγεί στις φλεγμονώδεις αυτές παθήσεις παραμένει απροσδιόριστη. Ως έναν βαθμό, η εμφάνισή τους αποδίδεται στις διατροφικές συνήθειες και το άγχος, ωστόσο οι παράγοντες αυτοί επιδεινώνουν την υπάρχουσα κατάσταση και λιγότερο την προκαλούν. Επιπλέον παράγοντες, όπως η γενετική προδιάθεση, η δυσλειτουργία του ανοσολογικού συστήματος, ιοί, βακτήρια και το κάπνισμα μπορεί να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση των παθήσεων.
Παρότι τα νοσήματα αυτά δεν θεωρούνται κληρονομικά, άτομα με οικογενειακό ιστορικό ελκώδους κολίτιδας ή νόσου του Crohn έχουν περισσότερες πιθανότητες εμφάνισης κάποιας από τις παθήσεις. Επίσης, σημαντικό ρόλο έχουν οι ψυχογενείς παράγοντες, γενικότερα στις παθήσεις του πεπτικού, και ειδικότερα στις ΙΦΝΕ, καθώς φαίνεται να επιδεινώνουν τα συμπτώματα προκαλώντας εξάρσεις.
Ποια είναι τα συμπτώματα των παθήσεων
Ελκώδης κολίτιδα
Η ελκώδης κολίτιδα εντοπίζεται κυρίως στο κατώτερο τμήμα του παχέος εντέρου, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να παρατηρηθεί επέκταση της φλεγμονής σε όλο το παχύ έντερο. Τα συμπτώματα που προκαλεί ποικίλουν, αναλόγως την βαρύτητα της φλεγμονής. Το κυριότερο σύμπτωμα είναι η διάρροια, στην οποία μπορεί να παρατηρηθούν ίχνη αίματος και η βαρύτητα της καθορίζεται από την σοβαρότητα της νόσου.
Τα πιο κοινά σημεία και συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Διάρροια, συχνά με ίχνη αίματος ή βλέννας
- Πόνο στην κοιλιακή χώρα και κράμπες
- Πρωκτική αιμορραγία και πόνος στην περιοχή
- Αδυναμία πλήρους κένωσης
- Απώλεια βάρους
- Κόπωση και εξάντληση
- Πυρετός
Οι περισσότεροι ασθενείς αναφέρουν συνήθως ήπια προς μέτρια συμπτωματολογία και βαρύτητα αυτής, ενώ η χρονική διάρκεια τους μπορεί να ποικίλει και να χαρακτηρίζεται από εξάρσεις και υφέσεις.
Νόσος του Crohn
Η νόσος του Crohn μπορεί αρχικά να παρουσιαστεί με ήπια και λίγα συμπτώματα, τα οποία ενδέχεται να περάσουν απαρατήρητα και μπορεί να επηρεάσει ολόκληρο τον πεπτικό σωλήνα (από το στόμα έως τον πρωκτό).
Τα άτομα που πάσχουν από την νόσο του Crohn βιώνουν περιόδους μεγαλύτερης βαρύτητας συμπτωμάτων (εξάρσεις), οι οποίες ακολουθούνται από περιόδους συμπτωμάτων ήπιας μορφής (υφέσεις). Δεν υπάρχει τρόπος να προβλέψει ή να προσδιορίσει κανείς, το πότε θα εμφανιστεί μια έξαρση. Ωστόσο, οι ασθενείς που πάσχουν μακροχρόνια από τη νόσο, σε συνεργασία με τον γαστρεντερολόγο τους, γνωρίζουν ως έναν βαθμό, ποιες καταστάσεις ή τροφές, μπορούν να οδηγήσουν σε επιδείνωση των συμπτωμάτων.
Τα κυριότερα συμπτώματα της νόσου του Crohn είναι τα ακόλουθα:
- Κοιλιακό άλγος
- Συνεχής ανάγκη για κένωση
- Βλεννοαιματηρές κενώσεις
- Αίσθημα κορεσμού
- Ανορεξία
- Κόπωση
- Απώλεια βάρους
Σε ορισμένους ασθενείς επίσης παρατηρούνται:
- Υψηλός πυρετός
- Κακουχία
- Αρθραλγία
- Οφθαλμικός ερεθισμός
- Ηπατοπάθεια
- Προσβολή του δέρματος
Επιπλέον, τα παιδιά που πάσχουν από νόσο του Crohn μπορεί να παρουσιάσουν καθυστέρηση στην ανάπτυξη.
Πώς γίνεται η διάγνωση της ελκώδους κολίτιδας και της νόσου του Crohn
Τα συμπτώματα, που αναφέρθηκαν ανωτέρω, θα πρέπει να οδηγήσουν σε επίσκεψη στον γαστρεντερολόγο. Εκείνος θα αξιολογήσει το είδος, την βαρύτητα και την χρονική διάρκεια των συμπτωμάτων. Η σωστή διάγνωση είναι πολύ σημαντική για την πορεία της νόσου και τις θεραπευτικές και ανακουφιστικές επιλογές. Αξίζει να σημειωθεί, πως η ελκώδης κολίτιδα και η νόσος του Crohn αποτελούν χρόνιες παθήσεις, οι οποίες μπορούν να παρέμβουν σημαντικά στην καθημερινότητα του ατόμου και να αποτελέσουν εμπόδιο σε κοινές δραστηριότητες. Ως εκ τούτου, η σχέση εμπιστοσύνης που αναπτύσσεται με τον θεράποντα ιατρό, είναι υψηλής σημασίας για τον έλεγχο της νόσου.
Η κολονοσκόπηση και η γαστροσκόπηση αποτελούν τα πιο σημαντικά εργαλεία στην διαγνωστική διαδικασία. Κατά την κολονοσκόπηση, ο ιατρός, με την βοήθεια ειδικού ενδοσκοπίου, θα εξετάσει το εσωτερικό του παχέος εντέρου. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ενδέχεται να πραγματοποιηθεί λήψη βιοψίας από τον βλεννογόνο, για την διενέργεια ιστολογικής εξέτασης. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι εξετάσεις αίματος και οι εξετάσεις δείγματος κοπράνων μπορούν να συμβάλλουν το να τεθεί η διάγνωση.
Ποια είναι η θεραπεία
Η θεραπευτική αντιμετώπιση της ελκώδους κολίτιδας και της νόσου του Crohn, συνίσταται στην λήψη φαρμακευτικής αγωγής, στην λήψη αγωγής για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων και σε ορισμένες περιπτώσεις στην χειρουργική επέμβαση. Ο κάθε ασθενής βιώνει τη νόσο με διαφορετικό τρόπο, σημειώνοντας εξάρσεις και υφέσεις με διαφορετική βαρύτητα και διάρκεια από τους άλλους. Σε αυτό το πλαίσιο, ο έλεγχος και η αντιμετώπιση της νόσου θα πρέπει να πραγματοποιείται εξατομικευμένα από τον γαστρεντερολόγο, ο οποίος μπορεί να παρέχει την κατάλληλη καθοδήγηση και ιατρική συμβουλευτική.